Oduu Qabsoon Qeerroo Akkuma Ethiopia Jijjiree Qabson Tigraay Ethiopia Jijiira Jiraa Jedhuu Hayyonni

Itoophiyaa keessatti akkuma qabsoon Qeerroo Oromoo haala biyyattii jijjiire haalli Tigraay keessaa haala Itoophiyaa jijjiiree jiraachuu hayyoonni dubbataa jiran.

Haaluma fakkaatuun wanti naannoo Tigraayitti tahaa jiru kallattiiniis tahee al kallattiin haala Oromiyaa keessatti tahaa jiru irratti hidhata qabaachuuniis himamaa jira.

Kana akka fakkeenyatti yeroo kaasan poolisiin Oromiyaa Tigraayitti bobbaasan achitti hafuun isaanii Oromiyaatti deebi’anii akka ummata hin dararre hamma tokko ni hir’isaas ja’amee jira.

Kanaaf, gaafa Tigraayitti humni Bilxiginnaa cabu Oromiyaa keessattis humni Bilxiginnaa laafaa deemuun waan hafi akka hin taane addeeysanii jiran.

Kanaaf Oromoon waan Tigraayitti tahaa jiru dubbachuun waan isa ilaallatuuf yoo ta’u Bilxiginnaan waan kana beektuuf akka wanti Tigraayitti tahaa jiru Oromoo hin ilaallannee fakkeessuuf deeggartoota Juntaa jettee afaan nama qabuuf rakkataa jirti jechuun dubbattanii jiran gameryyiin Oromoo kun.

Gaafa Tigraayitti moo’aman kaadreen Oromiyaa keessaa mogoleetu bu’a. Qoorqalbii injifatamuutu itti dhaga’ama waan taheef kana dhoksuufi wixxifatan sababa ta’eef holola jaraatiin akka ummatni hin burjaajofne wal hubachiisuun barbaachisaa ta’uus beeytonni sabaa dhaamaa jiran.

Wal waraansi hidhattoota Tigraayi fi mootummaan federaalaa milishoota naannolee qindeessuun taasisaa jiran , biyyattii gara wal waraansa hawaasaatti geessa jechuun miidiyaaleen idil addunyaa gabaasaa jiru.

Jalqaba torban kanaatti , labsii waraana dhaabuuu labsee ture cabsuun gara waraanaatti kan deebi’e mootummaan federaalaa Itoophiyaa , milishootaa fi humnoota addaa naannolee 6 qindeessuun lolli naannoo tigraay irratti eegale bayyiif balaa gudaa qaba jechuun sodaatamaa jira.

Erga mootummaan labsii waraanaa 1vs 6 jedhu labsee booda milishoonnii fi poolisoonni naannolee lola sanarratti hirmaachuuf gara daangaa imalaniiru,
Akka dhaabbileen addaa addaa fi miidiyaaleen idi_addunyaa sodaa isaanii ibsachaa jiranitti , hirmaannaan humnoota hidhatanii 6 naannoo Tigraayiin haleeluuf taasisaa jiranii, walitti bu’insa mootummaa Itoophiyaa fi garee tplf gidduutti taasifamaa jiru jijjiiruun gara wal waraansa sabootaatti ol guddachuuf jiraa jedhame .

Akka miidiyaa idil_addunyaa DW conflict Zone ganama har’aa baasetti lolicha irratti hirmaannaan humnoota naannolee hidhatanii , biyyattif balaa guddaa qabaa jechuun sababoota isaas tarrsseeraa.

Gareen tplf immoo humnoota mootummaan federaalaa gara isaniitti bobbaasaa jiru bittinneessuuf istiraateejii waraanaa haaraa qopheessuu isaanii waraanicha qaamaan hoogganaa kan jiran Itaamaajor shuumiin waraana Itoophiyaa duraanii jeneraal siyyee Abraa dubbatanii turuun isaa ni yaadatama.

Haala qabatamaa amma jiruun gareen tplf tooftaalee waraanaa jijjiiruun lolicha naannoo Tigraayi keessaa baasuun gara naannoolee ollaatti geessaa jiru, kanaanis karaa kibba Tigraayiin daangaa amaaraa cabsuun lolichi dachee Tigraayi keessaa ba’ee naannoo ollaa isaanii Waldiyaa gubbaatti akka ta’u taasisaaniiru.

Akka odeessaaleen bahaa jiran ibsanitti naannoo amaaratti goolamsi uumamuun qobboodhaa hanga waldiyyaatti loltoonni tplf kan too’atanii jiran oggaa ta’u, gara kibba lixaaatiin immoo hanga saqotaa too’annoo isaanii jala oolchaniiru.

Gama biraatiin , akka loltoonni tplf ulaa alaa hin arganneef daangaa affaariin loltoota humna addaa oromiyaa fi Hidhattoota Affaariin kan cufe mootummaan Itoophiyaa otoo hin milkaa’in hafuun humnootni tplf daangaa Affaar cabsuun galgala kaleessaa haleellaa gurguddaa taasisuun daandii baaburaa Jibuutii geessu too’achuuf kan isaan gargaaru bakkoota adda addaa qabachuun isaanii dhaga’ameera.

Yaadasa isaa DW Conflict Zone’f kan kanne Xiinxalaan siyaasaa Amerikaa jiraatu Yohaannis Waldemaariyaam , bakki Israateejii guddaan naannoo Affaari , daandiin baaburaa jibuutii fi Finfinnee wal quunnamsiisu achi waan ta’eef yoo loltoonni Tplf bakkicha qabatan mootummaan Itoophiyaa ulaa galaanaa irraa cita , jedheera.

Akka odeessaaleen miidiyaa hawaasaa ibsaa jiranitti yoo ta’e gareen adda bilisa baasaa uummata affaar ALA loltoota tplf waliin hiruun dhaga’amaa jira. Kun immoo sodaa biyyatiitti wal waraansi uummataa sababa waraana Tigraayiin uumamuu mala jedhu dhugoomsa.

Oduu injifannoo isaanii karaa twiteraa kan ibsan obbo Geetaachoo Raddaa gama isaaniitiin , loltoonni isaanii injifannoo galmeessaa jiraachuu ibsaniiru.

Obbo Geetaachoo Raddaa itti dabaluun , nuti qoccolloon keenya mootummaa abbaa hirree Abiyyi Ahmadii fi ergamtoota isaa waliini kanaafuu milishoonni fi hidhattoonni naannolee dhimma isin hin ilaallanne keessa seenta gara dhufatanitti deebi’aa jechuun dhaamsa dhaamaniiru.

Mootummaan abbaa hirree waraana federaalaa fi loltoota Ertiriyaan Tigraayiin akka dadhabe otoo beekuu milishootaa fi hidhattoota naanoolee ergee ficcisiisaa jiraa jedheera.

Ofii isaaf ijoollee umuriin isaanii waraanaaf hin geennye loltummaan qacaraa kan jiru mootummaan Abiyyi Ahmad , gareen tplf daa’imman umuriin isaanii hin geenye lola irratti hirmaachisaa jira jechuun himata.

Yeroo mootummaan Itoophiyaa daangaa sudaan karaa gama umaraan jiru irraa garee TDF cimsee eegaa jirutti , loltoonni tplf kallattii jijjiiruun gara daangaa Jibuutii imalaa jiru.